MİDE FITIĞI (HİATUS HERNİSİ)

Bilindiği gibi özofagus (Yemek Borusu) diyafragmadaki bir delikten geçerek, göğüs boşluğundan karın boşluğuna ulaşıp midenin kardia (midenin üst bölümüne) bölümüne açılmaktadır. Özofagusun, diyafragmada içinden geçtiği deliğe “Hiatus özofajikus” denilmektedir.
Bazı durumlarda özofagusun karın boşluğu içindeki bölümü ve midenin kardia bölümünün bir kısmı, diyafragmadaki “Hiatus özofajikus “tan geçerek göğüs boşluğunda fıtıklaşmaktadır.
Bu fıtıklaşma olayına genel anlamda “Hiatus hernisi” denilmektedir. “Herni”, fıtık anlamındadır.
Hiatus hernileri başlıca 2 çeşittir, bunlar:

1. TİP-I (Aksiyel, kayma-sliding)
2. TİP-II (Para-Özofageal, Rolling-Dönen)

1) “Slayding hernisi” (kayma fıtığı) vakalarında ise midenin kardia bölümü ve özofagusun son bölümü, karm boşluğundan göğüs boşluğuna fıtıklaşmıştır. Röntgen incelemesinde özofagusun, yukarı kaymış olması nedeniyle adeta bollaşıp kendi üzerinde kıvrımlar yaptığı görülebüir.

2) “Paraözofageal herni” vakalarında ise midenin kardia bölümü yerinde kalır, özofagusun alt bölümü de yerindedir, fakat midenin fundus bölümünün bir kısmı diyafragmadaki hitaus denilen delikten geçerek, göğüs boşluğunda fıtıklaşır.

“Doğumsal kısa özofagus” durumunda özofagus kısa olduğundan, midenin kardia bölümü ve fundusun bir bölümü göğüs boşluğu içinde bulunmaktadır. Midenin bu bölümleri, göğüsteki damarlardan kan alır. Normalde mide yalnızca karın boşluğundaki damarlardan kan alır. Bu gibi doğumsal vakalarda midenin göğüs boşluğundaki bölümünde seroza tabakası bulunmaz.

Hiatus hernilerinde gelişecek olan tek belirti, mide içindeki asitli besinlerin özofagusa kaçmasıyla buradaki dokuyu uyarıp genellikle göğüs kemiği altında hissedilen bir yanma hissidir. Bu yanma hissine “Pirozis” adı verilir. Bu durum genellikle yemekten sonra yatınca, öksürünce ya da eğilindiğinde ortaya çıkmaktadır, Paraözofageal herniler daha az belirti verirler.

İnsanların yaklaşık %40′mda hiatus hernisinin varlığı röntgen incelemesiyle saptanmıştır. Ancak bunların ancak az bir bölümü, klinik belirti vermektedir. Hastalığın tedavisi cerrahidir. Ancak yalnız klinik olarak yakınmalara yol açan vakaların tedavi edilmesi gerekir. Röntgende hiatus hernisi teşhis edilen her vakanın ameliyata alınması yanlıştır, gereksizdir. Reflü sonucu özofagusa gelen asitli maddeler, önce “Reflü azofajiti’ denilen bir özofagus iltihabına yol açarlar. Bu zamanla özofagusta “Peptik ülserlere” dönüşebilir. Peptik ülserler ise nedbe dokusuyla iyileştiklerinde bu bölgede Özofagus darlığına yol açarlar. Özofagus darlıkları da yutma güçlüğüne neden olabilirler. Sözünü ettiğimiz bu gelişmeler, yalnız reflüsü olanlarda ortaya çıkar.

Reflü belirtisi ve buna bağlı olarak pirozis gelişmiş olan hastaların sık, fakat az miktarda yemek yemeleri, yemekten 2-3 saat sonra yatmaları ve antiasit bir ilaç kullanmaları yararlı olabilir.