İnme (Felç) Hakkında neler biliyoruz?

Felç (İnme) nedir?
Felç, beyni besleyen damarlardan birinin tıkanması veya kanaması sonucu ortaya çıkan bir hastalık tablosudur. Tıkanan veya kanayan damarın beslediği beyin bölgesine oksijen ve gerekli besin maddeleri ulaşamaz ve beynin bu bölgesinin vücut üzerindeki kontrolü ortadan kalkar.
Felç, halen dünyanın birçok yerinde en fazla ölüme yol açan ve en fazla sakat bırakan hastalıklar arasındadır. Hastaya olduğu kadar, çevresine ve topluma maliyeti çok yüksek bir hastalıktır.

Felç için bazı uyarıcı belirti ve bulgular nelerdir?
•Geçici bulanık görmeden kısa süreli Körlüğe kadar değişen görme bozuklukları.
•Elde, kolda, bacakta veya bütün bir vücut yarısında uyuşukluk veya güçsüzlük hissi.
•Kısa süreli konuşma ve anlama bozukluğu.
•Baş dönmesi, görme bulanıklığı, çift görme, bulantı kusma, her iki kol ve bacakta güçsüzlük.
•Düşme atakları.
•Birkaç saat içinde düzelen şuur bulanıklığı.

Bu belirtiler dakika ve saatler içerisinde düzelir, bu duruma geçici iskemik atak (CIA) denir. Eğer bu aşamada uygun bir tedavi başlamazsa hastaların üçte birinde haftalar içinde veya ilk 5 yıl İçinde felç gelişecektir. Bu nedenle CIA olan hastaların mutlaka bir uzmana başvurmaları gerekir.

Pekala, bu ciddi hastalık için neler risk faktörüdür:
•Yaş: yaşınız arttıkça felç geçirme riskiniz artıyor.
•Cinsiyet: erkekseniz kadınlara göre 2-3 kat fazla felç geçirme riskiniz var.
•Geçici İskemik Atak(CİA): CİA'larınız varsa ilk 5 yıl içinde felç geçirme riskiniz yüksek.
•Hipertansiyon(HT): hipertansiyonunuz varsa, felç için ileri derecede risk altındasınız, çünkü yapılan çalışmalarda felç geçiren olguların %75'inde HT saptanmıştır.
•Diabetes Mellitus(DM); şeker hastalığınğz varsa felç İçin riskiniz 2-5 kat artıyor.
•Hiperlipidemi: HT, DM gibi kan kolesterol yûksekiiğide aterosklerozu (damar sertliğini) artırarak felç İçin riski artırır.
•Kalp hastalıklerı: kalp hastalığınız varsa yine risk artıyor.
•Alkol-sigara kullanıyorsanız; felç riskiniz artıyor.
•Doğum kontrol hapı kullanıyorsanız; risk altındasınız.
•Aile öyküsü; ailenizde felç veya kalp krizi geçiren varsa felç riskiniz yükseliyor.

Risk faktörlerini öğrendiğimize göre felçten nasıl korunabiliriz?
Yaşımızın ilerlemesini durduramayız. cinsiyetimizi değiştiremeyiz ama pekala da diğer risk faktörlerine yönelik önlemler alabiliriz veya tedavi edebiliriz:
•CİA'ları dikkate alın.
•Tansiyonunuzu düzenli olarak ölçtürün, yüksekse
kontrol altına alınması için bir uzmanla görüşün.
•Kan şekerinizi, kolesterolünüzü kontrol ettirin. Eğer yüksekse bir hekimden yardım isteyin.
•Kalp şikayetleriniz varsa, ailede kalp krizi geçiren varsa bir uzmanla görüşün.
•Sigara ve alkolü bırakın.
•Doğum kontrol hapı kullanıyorsanız kesinlikle sigaradan uzak durun, nikotin ve hormonlann birlikte alınması felç riskini daha da artırır.
•Kilo verin, mümkünse İdeal kilonuza gelin.
•Düzenli egzersiz yapın.
•Stresten uzak durun.

Felçten sonra ne yapılmalıdır?
İnme geçiren hastalar beyin hastalıkları uzmanı (nörolog), tarafından görülmelidir. Nörolog hastanın şikayet ve muayene bulguları ile beynin etkilenen bölgesini belirler, tansını kesinleştirmek için bazı tetkikler ister, bunların sonucunda nedeni ortaya koyarak uygun tedaviye başlar.

İnceleme yöntemleri nelerdir?
Risk faktörlerini araştırmak üzere kan analizleri yapılır. EKG. kalp grafisi incelemeleri yapılır. Beyin kanaması ile damar tıkanıklığını ayırmak, beyin dokusunun beslenme durumu hakkında bilgi sahibi olmak için Bilgisayar Beyin Tomografisi (BBT) yapılır.
Felç nedenini ortaya koymak için karotis ve vertebral doppler USG. Ve ekokardiografi icelemeleri yapılır. Lüzum görülen olgularda MRI veya angiografı gibi daha ayrıntılı incelemeler yapılabilir.

Felç nasıl tedavi edilir?
Nörolojik semptomlar gelişmişse, hiç gecikilmeden acil tedaviye başlanmalıdır. Çünkü beyin dokusunun dolaşım bozukluğuna tahammülü dakikalar ile sınırlıdır.
İlk hedef kalbin kan atım gücünü ve kan basıncını düzenleyerek, beynin kan akımının normale dönmesini sağlamaktır.
Damar tıkanıklığına bağlı harabiyeti aza indirmek için kan akışkanlığını artıran ilaçlar kullanılmaktadır. Bu ilaçlar mutlaka hekim kontrolünde kullanılmalıdır.
Yapılan çalışmalarda pek çok ülkede toplumun felç konusunda aydınlatılması ve risk faktörieriyle mücadele ile felç sıklığında çok belirgin azalmalar sağlandığı gösterilmiştir.